Co to jest prostata? Co ma wspólnego z gruczołem krokowym?

Gruczoł krokowy u mężczyzn- prostata inaczej zwana sterczem. To narząd, który występuje u wszystkich mężczyzn. Często mylnie uważa się, że prostata to choroba, a tym czasem to po prostu niezbędna część męskiego układu moczowo-płciowego – odpowiada za zdolność prokreacji. W artykule przedstawimy wszystko o prostacie co musisz o niej wiedzieć!

Spis treści artykułu

• Jak zlokalizować gruczoł krokowy – budowa
• Prostata u mężczyzn a jej funkcja
• Czy istnieje prostata u kobiet?
• Dolegliwości związane z prostatą
• Zdrowa prostata przez całe życie

Jak zlokalizować gruczoł krokowy – budowa

Gruczoł prostaty odpowiada za pełnienie bardzo istotnych funkcji w organizmie mężczyzny. To on bowiem produkuje substancje, które wchodzą w skład spermy. Jest to pojedynczy narząd, który ma dwa płaty. Zdarza się, że występuje jeszcze trzeci środkowy płat. Jego kształt jest nieco podobny do orzecha albo kasztana, ponieważ jest to lekko spłaszczony stożek. Płaty są połączone dzięki więzinie. Znajduje się on niżej niż pęcherz moczowy, niedaleko cewki moczowej. Ma masę ok. 20 g. Gdzie się znajduje i jak wygląda prostata, obraz zdjęcia lekarskiego powinien dokładnie to zobrazować:

Jego cechą charakterystyczną jest fakt, że gruczoł krokowy rozrasta się, mimo że funkcje pozostają bez zmian – po urodzeniu jest nie większy niż ziarnko grochu i od tej pory stopniowo się powiększa. Ok. 30. roku życia ma prawidłowe rozmiary (czyli ok. 2,5 cm wysokości, 3,5 cm długości). Charakterystyczne jest też to, że prostata powiększa się wraz z wiekiem, co często może powodować nieprzyjemne dolegliwości.

Kiedy już wiemy, co to jest gruczoł krokowy- warto dodać z kilka kwestii technicznych. Prostata znajduje się na długości palca wskazującego i jest wyczuwalna, wystarczy umieścić palec w odbytnicy. Takie badanie palpacyjne może wykonać zarówno lekarz, ale także samemu można to zrobić. Wygodniej i bezpieczniej byłoby oddać się jednak w ręce specjalisty-urologa.

Prostata u mężczyzn a jej funkcja

Prostata w organizmie mężczyzny pełni bardzo ważną funkcję, jeśli chodzi o udział w rozmnażaniu. To właśnie prostata odpowiada za tworzenie wydzieliny, wchodzącej w skład spermy. To dzięki temu narządowi sperma ma biały kolor oraz charakterystyczny zapach. Wydzielina ta odpowiada w dużej mierze za możliwość sprawnego poruszania się plemników oraz za utrzymywanie prawidłowego pH spermy.

W praktyce wygląda to następująco- stosunek seksualny stymuluje stercz do produkcji płynu, dostaje się do cewki moczowej, aż w końcu cała substancja uwalniana jest w postaci ejakulatu.
Funkcja stercza jest istotna, tym bardziej powinno zastanawiać- co się dzieje jak jego zabraknie? Usunięcie prostaty może doprowadzić do patologii w funkcjonowaniu układu płciowego jaką jest wytrysk wsteczny. Podczas ejakulacji, sperma zamiast wydostać się na zewnątrz z prącia mężczyzny- cofa się do pęcherza moczowego.

Prostata u kobiet

Prostata u kobiet to temat wywołujący zdziwienie, bo przecież kobiety gruczołu krokowego nie posiadają. Faktycznie, u kobiet nie występuje prostata, jednak można u nich zlokalizować odpowiednik tego narządu, choć może nazywanie odpowiednikiem jest trochę na wyrost. Uważa się za nie gruczoły przycewkowe, znajdujące się wewnątrz warg sromowych większych. To gruczoły są odpowiedzialne za wytwarzanie wydzieliny podczas kobiecej ejakulacji i badania wskazują, że w owej cieczy znajduje się nawet swoisty antygen sterczowy (PSA), ale nie tylko tam, a także np w mleku karmiącej matki, czy płynie owodniowej. Co ciekawe, u kobiet poziom PSA także może świadczyć o występujących chorobach, na przykład o raku sutka lub o zespole policystycznych jajników.

Dolegliwości związane z prostatą

Jak już zostało wspomniane na początku artykułu- prostata to wbrew powszechnej opinii nie choroba a jak już wiemy- gruczoł. Sama w sobie nie jest jednostką chorobową, ale już każda jej fizjologiczna zmiana może okazać się dolegliwością. Wyróżniamy trzy podstawowe jednostki chorobowe prostaty, które istotnie przyczyniają się do obniżenia poziomu jakości życia. To: rak prostaty, zapalenie prostaty czy przerost prostaty:

• Przerost prostaty. Wiąże się on z rozrostem komórek tego gruczołu. W wyniku tego da się odczuć ucisk na przewód moczowy, a to z kolei prowadzi do problemów z oddawaniem moczu (zawęża się droga dla moczu). Problem taki pojawia się najczęściej po 60. roku życia i dotyczy bardzo wielu mężczyzn. Można go rozpoznać po pewnych charakterystycznych objawach, związanych przede wszystkim z oddawaniem moczu – ból podczas oddawania moczu, przerywany strumień, oddawanie moczu w nocy, częstomocz i inne podobne objawy.
• Rak prostaty. Ten stan może rozwijać się nawet przez kilkanaście lat, podobnie jak sam guz stercza. Objawami, które mogą wskazać na problemy w tym zakresie, są: krew w spermie, krew z odbytu, zaburzenia wzwodu. Nie ma zasady kiedy zachoruje prostata i w jakim wieku dopadnie chorego. Na raka prostaty chorują nie tylko mężczyźni w podeszłym/starczym wieku, ale także ci w średnim.
• Zapalenie gruczołu krokowego. To przede wszystkim wynik zakażenia. Bakterie docierają do prostaty i w ten sposób dochodzi do zapalenia ostrego albo łagodnego. Objawami wystąpienia takiej dolegliwości są bóle jąder, podbrzusza, nietrzymanie moczu, także wymioty i gorączka.

Ważne jest wykonywanie okresowych badań, które pozwolą stwierdzić, czy z prostatą wszystko w porządku. Dolegliwości związane z tym gruczołem, szczególnie wspomniany rak prostaty, występują u mężczyzn bardzo często, dlatego warto dowiedzieć się jak dbać o prostatę się ubezpieczyć, aby w odpowiednim czasie podjąć leczenie.

Zdrowa prostata przez całe życie

Jeżeli organizm mężczyzn ma jak najdłużej zachować zdolność do reprodukcji, trzeba dbać o prostatę. Odpowiednia profilaktyka, zdrowy styl życia i dieta dla prostaty mogą odroczyć w czasie wystąpienie dolegliwości stercza. Czy jednak jest możliwe by całkowicie uniknąć chorób prostaty? Nie ma odpowiedzi na to pytanie. Choroby te w dużej mierze zależą zarówno od stylu życia jak i czynników środowiskowych na zależnościach genetycznych kończąc. Nie możemy mieć pewności że zahamujemy rozrost prostaty ale jednak nie zaszkodzi zmiana nawyków i zadbanie o siebie i swoją płodność.

Źródła:

1. Diagnostyka laboratoryjna, Birgid Neumeister, Elsevier Health Sciences, 2013, ISBN: 837609808X, 9788376098081
2. Prostate Cancer: Science and Clinical Practice, Jack H. Mydlo, Ciril J. Godec, Elsevier, 2003, ISBN: 0080497896, 9780080497891