Badanie prostaty – urografia, biopsja i inne. Jakie badania wykonać?

 

Badanie prostaty jest koniecznością

Prostata to gruczoł wielkością i kształtem przypominający kasztan, umiejscowiony za pęcherzem moczowym. Dopóki prostata nie zacznie się powiększać, tak naprawdę nie sprawia żadnych kłopotów. Problem zaczyna się pojawiać, kiedy dojdzie do rozrostu gruczołu krokowego. Objawia się to ciągłym parciem na pęcherz i trudnościami z oddawaniem moczu. Jednakże kontrolowanie gruczołu krokowego konieczne jest nie tylko wtedy, gdy pacjent zaobserwuje u siebie zaburzenia ze strony układu moczowego. Regularna profilaktyka prostaty pozwala wcześnie wykryć zachodzące zmiany. I zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka prostaty, a w razie potrzeby wdrożyć odpowiednio wcześniej skuteczne leczenie. W artykule odpowiemy na pytanie jak wygląda i na czym polega badanie prostaty


Spis treści artykułu

  1. Kiedy powinniśmy udać się na badanie prostaty?
  2. Jak diagnozujemy problemy z prostatą?
  3. Badania podmiotowe – wywiad, kwestionariusze
  4. Badania fizykalne – przez odbyt, sprawdzenie jąder
  5. Laboratoryjne badania – przesiew, sprawdzenie moczu, wskaźnik PSA, płynna biopsja, gen PCA3
  6. Badania obrazowe – USG, TRUS, tomografia, rezonans magnetyczny
  7. Inwazyjne badania – biopsja tradycyjna i fuzyjna
  8. Wykluczenie innych chorób dróg moczowych – urografia, cystoskopia, urodynamika

Badania prostaty – jak diagnozujemy choroby stercza?

Do najczęściej występujących chorób prostaty zalicza się łagodny rozrost prostaty (BPH). U mężczyzn może zostać jednak również zdiagnozowane zapalenie gruczołu krokowego oraz rak prostaty. Pierwsze symptomy świadczące o niewielkim przeroście stercza można zauważyć już u mężczyzn po 40. roku życia. Wraz z wiekiem ryzyko rozwoju schorzeń gruczołu krokowego rośnie. Dlatego niezwykle istotne jest obserwowanie wszelkich objawów, które mogą o nich świadczyć oraz zgłaszanie się do lekarza na regularne badania prostaty. Jest to ważne zwłaszcza w sytuacji, gdy pacjent jest do nich genetycznie predysponowany.

Na badanie prostaty powinniśmy się zgłosić, gdy zauważymy u siebie objawy choroby tego organu. Wśród najczęstszych z nich należy wymienić takie symptomy jak:

  • większa częstotliwość oddawania moczu;
  • inkontynencja, czyli brak kontroli nad oddawaniem moczu;
  • potrzeba częstego oddawania moczu w nocy;
  • okazjonalne pojawianie się krwi w moczu lub spermie;
  • ból przy oddawaniu moczu.

Rodzaje badań diagnostycznych, które pomagają w rozpoznaniu chorób prostaty

Każdy mężczyzna po ukończeniu 50. roku życia powinien udać się do urologa na kontrolne badania. Nie wyklucza się również wcześniejszych wizyt, gdyż problemy z prostatą pojawiają się u panów w coraz młodszym wieku. Urolog podczas takiej wizyty w pierwszej kolejności przeprowadzi wywiad, a potem wykona badanie per rectum, czyli badanie prostaty przez odbyt. Jest to dość krępujący proces dla pacjenta, ale pod względem medycznym najbardziej skuteczny sposób zbadania prostaty. Za pomocą tej metody lekarz jest w stanie dotrzeć najbliżej prostaty i sprawdzić czy na przylegającej do odbytnicy części nie zachodzą już jakieś zmiany oraz czy nie nastąpił już przerost stercza. Podczas takiej wizyty, urolog zleci również, aby prostata miała badania ogólne moczu oraz badanie na prostatę z krwi.

Istnieje szereg różnych badań, dzięki którym możliwe jest zdiagnozowanie chorób prostaty. To lekarz decyduje o tym, które z nich powinny zostać wykonane w przypadku każdego z pacjentów. Jeśli zatem dokuczają nam objawy prostaty, jakie badania mogą nam zostać zlecone? Poniżej przedstawiamy wszystkie możliwości.

1. Badania podmiotowe

Jak wygląda badanie prostaty? Pierwszym elementem diagnostyki chorób związanych z gruczołem krokowym jest badanie podmiotowe. Polega ono na rozmowie z lekarzem, w trakcie której zbiera on szczegółowe informacje dotyczące objawów, przebytych chorób i operacji oraz historii chorób występujących w najbliższej rodzinie. Wśród badań podmiotowych możemy wyróżnić:

I. Wywiad

Zbierając informacje od pacjenta, lekarz będzie chciał przede wszystkim dowiedzieć się czy występują u niego patologie w oddawaniu moczu. Tego typu symptomy wskazują bowiem zwykle na problemy z prawidłowym działaniem gruczołu krokowego. W pierwszej fazie diagnostyki szczegółowe przeprowadzenie wywiadu ma ogromne znacznie, gdyż staje się podstawą do dalszego diagnozowania pacjenta w kierunku konkretnego schorzenia oraz wskazuje na to jakie badania należy wykonać w dalszej kolejności.

II. Kwestionariusz IPSS i QoL

badaniu podmiotowym stosowane są dwa oficjalne kwestionariusze, które pomagają lekarzowi w uporządkowaniu zbieranych od pacjenta informacji. Kwestionariusz IPSS to międzynarodowy system oceny punktowej objawów, który pomaga ocenić stopień nasilenia odczuwanych przez pacjenta symptomów. Z kolei QoL to kwestionariusz jakości życia, stanowiący podstawę oceny i zrozumienia samopoczucia chorego.

2. Badania fizykalne

Badanie fizykalne, inaczej przedmiotowe, polega na ocenie ogólnego stanu gruczołu krokowego. Jeśli w pierwszej kolejności zgłosimy się do lekarza rodzinnego z problemami, jakie sprawia nam prostata, badanie to może zostać wykonanego przez niego. Często jednak pacjenci udają się od razu do urologa i to on przeprowadza badania fizykalne, które obejmują:

I. Badanie per rectum

Na czym polega badanie prostaty w ten sposób? Per rectum to inaczej palpacyjne badanie prostaty przez odbyt. Lekarz wprowadza do odbytnicy chorego palec, aby ocenić gruczoł krokowy. Oczywiście, takie badanie prostaty przez odbyt z pewnością nie jest przyjemne, ale raczej nie powoduje bólu, choć można zastosować żel znieczulający dla komfortu pacjenta. Poprzez badanie palpacyjne prostaty lekarz może ocenić wielkość, tkliwość i wrażliwość gruczołu krokowego oraz stwierdzić ewentualną obecność zmian w jego obrębie. Jest to podstawowa diagnostyka chorób stercza, ale badanie odbytu palcem pozwala też ocenić sam odbyt i wykryć zmiany w nim występujące.

Można też usłyszeć o masażu prostaty, jako jednej z form leczenia gruczołu krokowego. Masaż gruczołu krokowego (stercza) jest metodą diagnostyki i leczenia chorób prostaty. Rozpoznawanie chorób odbywa się poprzez masaż gruczołu krokowego u mężczyzn, jakim jest prostata. Masaż wykonywany przez lekarza ma na celu wykrycie zmian w gruczole. Oczywiście można wykonać masaż prostaty samemu, wspomagając tym samym powrót do zdrowia. Leczniczy masaż prostaty wykonuje się przy wykorzystaniu dwóch technik: masażu wewnętrznego i zewnętrznego. W obu metodach masowana jest prostata. Masaż zewnętrzny polega na stymulacji okolic krocza, znajdującego się pomiędzy moszną a odbytem. Jednak takiego masażu nie powinno się jednak wykonywać w przypadku zapalenia prostaty, skupiając się raczej na zleceniu badań przesiewowych, w celu wykrycia bakterii odpowiedzialnych za stan chorobowy. Masaż może być natomiast pomocny przy przeroście prostaty.

II. Badanie jąder

Wykonując badanie jąder lekarz przeprowadza też ogólne badanie zewnętrznych narządów płciowych. Podczas badania jąder, dokonując ich oględzin oraz badanie kciukiem i palcem wskazującym, lekarz może ocenić kondycją moszny, jąder oraz prącia. Sprawdzany jest stopień odżywienia i napięcia skóry, konsystencja, wielkość i bolesność gruczołów, a także uwzględnia się występowanie jakichkolwiek zmian w wyglądzie, jak uwypuklenia czy zgrubienia. Jeśli specjalista uzna to za konieczne, może zlecić badanie USG jąder. Lekarz może sprawdzić podczas wykonywania USG jąder jak wygląda zarówno zdrowe, jak i zmienione chorobowo jądro. Pomaga ono zdecydowanie w postawieniu diagnozy, gdy problemy pacjenta są związane z tym elementem budowy jego zewnętrznych narządów płciowych. A jak wygląda USG jąder? Dokładnie tak jak każde inne badanie z użyciem ultrasonografii. Na jądra nakładany jest specjalny żel, a następnie przesuwa się po nich głowicą aparatu, który wyświetla uzyskany w ten sposób obraz na ekranie.

Samodzielnie badanie prostaty nie jest możliwe, ale mężczyźni zdecydowanie powinny regularnie badać swoje jądra. Często to oni sami są w stanie zauważyć pierwsze zmiany w ich obrębie, gdy choroba nie daje jeszcze żadnych innych symptomów.

3. Badania laboratoryjne

Gdy dokucza nam prostata, badania laboratoryjne również należą do tych najbardziej podstawowych. Na szczęście takie badania prostaty z krwi są nieinwazyjne i ze strony pacjenta wymagane jest jedynie zgłoszenie się na pobranie krwi z żyły łokciowej. Jeśli zatem lekarz uzna, że przyczyną naszych dolegliwości jest chora prostata, jakie badania laboratoryjne może nam zlecić? Są to:

I. Badania przesiewowe

Jeśli chodzi o badanie krwi, prostata nie jest wyjątkiem i w celu zdiagnozowania jej schorzeń również przeprowadza się badania przesiewowe. Wykonuje się je u pacjentów w celu wykluczenia rozwoju zapalenia bakteryjnego oraz bezpośrednio powiązanego z nim zapalenia prostaty.

II. Badanie ogólne moczu

To rodzaj badania, które wykonuje się u wszystkich pacjentów z problemami ze strony układu moczowego. Pozwala na wykrycie krwi w moczu lub też obecności drobnoustrojów odpowiedzialnych za zakażenia dróg moczowych. Natomiast w przypadku prostaty pozwala wykryć w moczu obecność bakterii. Jest to sygnałem do wykonania posiewu z moczu, czyli badania mogącego określić rodzaj patogenu. Dopiero wówczas możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia ukierunkowanego na wyeliminowanie konkretnego drobnoustroju.

III. Badanie prostaty z krwi (wskaźnik PSA)

Gdy naszym problemem jest prostata, badanie krwi obejmuje między innymi oznaczenie w niej stężenia antygenu stercza (PSA). Często mówi się o nim, że jest to badanie krwi na raka prostaty. Warto jednak mieć świadomość tego, że w przypadku PSA, badanie prostaty tego typu pomaga też w stwierdzeniu innych chorób stercza. Decydując się na badanie prostaty PSA otrzymany wynika wskazuje na to, jaki poziom tego antygenu znajduje się w surowicy krwi. Prawidłowa norma PSA w krwi powinna mieścić się w granicach normy 0,0 – 4,0 ng/ml. Należy mieć jednak na uwadze, że stężenie PSA w krwi wraz z wiekiem pacjenta ulega znaczniej modyfikacji i jest bardzo tolerancyjna u starszych mężczyzn.

Uznaje się zatem, że u panów między 60. a 65. rokiem życia, prawidłowego stężenie dla wskaźnika PSA markery prostaty powinny wynosić do 5,4 ng/ml, z kolei od 65. do 75. roku życia może wynosić nawet 6,6 ng/ml i jest to wartość wciąż mieszcząca się w normie. Co więcej większe wartości i podwyższony wynik badania wcale nie musi oznaczać choroby nowotworowej. Niekiedy jest to pierwszy symptom sygnalizujący zapalenie prostaty, łagodny przerost gruczołu krokowego, a nawet efekt zabiegów wykonywanych w obrębie dróg moczowych i prostaty. Jeśli takie badanie prostaty z krwi zostanie nam zlecone przez lekarza, możemy je wykonać bezpłatnie. A ile kosztuje badanie PSA prostaty, gdy wykonujemy je prywatnie? Cena się waha w zależności od wybranego laboratorium, ale nie przekracza 30 zł.

IV. Biopsja płynna prostaty

Płynna biopsja prostaty, nazywana również testem SelectMDx, to nieinwazyjne badanie przeprowadzane na podstawie próbki moczu. Umożliwia ono pomiar genetycznych biomarkerów (m.in. mRNA) silnie powiązanych z nowotworem stercza. Dlatego często mówi się, iż jest to badanie na raka prostaty. Dzięki niemu, można ocenić szanse na wykrycie nowotworu u danego pacjenta w przypadku wykonania biopsji (można zatem uchronić przed nią pacjenta lub potwierdzić jej zasadność). Biopsja płynna, a właściwie jej wyniki wskazują też jakie jest ryzyko wystąpienia łagodnego i złośliwego raka stercza u badanego mężczyzny. W porównaniu z PCA3 płynna biopsja jest zatem dokładniejszym badaniem.

Jeśli u danego pacjenta wskazana jest płynna biopsja prostaty, gdzie wykonać takie badanie? Niestety istnieje dość mało ośrodków, które je przeprowadzają. Dlatego warto zapytać o poradę w tej sprawie lekarza. A ile kosztuje płynna biopsja prostaty? Badanie nie jest refundowane przez NFZ, a jego cena sięga przeciętnie 2000 zł.

V. Test PCA3

Badanie PCA3 jest nieinwazyjnym badaniem genetycznym, wykonywanym na podstawie próbki moczu, pobranej od pacjenta po masażu stercza. PCA3 to gen, który ulega ekspresji tylko w komórkach gruczołu krokowego. Jeśli nowotworem zajęta jest prostata, PCA3 ulega znaczącej nadekspresji, co jest widoczne w wyniku badania. Określenie ekspresyjności PCA3 w moczu pozwala więc wykryć raka stercza w jego wczesnej postaci, ale także ocenić jego progresję i agresywność. Wynik badania może też stanowić podstawę do kwalifikacji pacjenta do biopsji lub wtórnej biopsji.

Cena takiego badania to ok. 2000 zł.

4. Badania obrazowe

Badania obrazowe są nieinwazyjne lub mało inwazyjne. Dzięki nim możliwe jest wykrycie i zobrazowanie ewentualnych zmian w obrębie prostaty. Obrazowe badanie gruczołu krokowego może przybrać różne formy, wśród których wyróżniamy:

I. USG gruczołu krokowego przez powłoki brzuszne

Jeśli chodzi o gruczoł krokowy, USG można wykonać przez powłoki brzuszne. Badanie prostaty USG zazwyczaj jest wykonywane w początkowych etapach diagnostyki schorzeń tego organu. Podczas wykonywania USG prostaty przez powłoki brzuszne ocenia się przede wszystkim wielkość i kształt stercza oraz obecność ewentualnych zwapnień w jego obrębie. Jeśli problemem pacjenta jest prostata, USG zwykle jest wykonywane w celu potwierdzenia jej przerostu.

A kto wykonuje USG tego typu? Może to zrobić każdy lekarza, również urolog zajmujący się danym pacjentem. Bardzo ważne jest to, że gdy zalecane jest USG gruczołu krokowego, mężczyzna powinien zostać poinformowany o tym, jak się do niego przygotować. Na szczęście nie jest to trudne, ponieważ w przypadku USG prostaty przygotowanie polega na wypiciu przed badaniem około 1,5 litra wody, tak by w jego trakcie pęcherz był pełny. Cała procedura nie trwa długo, jest nieinwazyjna i nie powoduje bólu. Co więcej, przy USG prostaty wyniki są przekazywane natychmiast. Pacjent jest informowany o wszelkich wykrytych zmianach, jakie wykazało przeprowadzone badanie USG prostaty oraz kolejnych krokach jakie ewentualnie należy podjąć. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie kolejnych badań, ale u wielu pacjentów USG prostaty wystarczy do postawienia diagnozy.

II. TRUS – badanie prostaty przed odbyt

TRUS, badanie USG doodbytnicze, jest co prawda mało inwazyjne, ale powoduje duży dyskomfort u pacjentów. Na czym polega badanie urologiczne tego typu? Głowica aparatu przy pomocy którego wykonywane jest USG transrektalne prostaty, wsuwana jest do odbytu pacjenta. Jest ona także obracana przez lekarza wokół własnej osi, aby zapewnić dostęp do obrazu z całego badanego obszaru. U pacjentów, u których niepokojące objawy daje prostata, badania tego typu są wykonywane głównie przy podejrzeniu raka stercza. USG prostaty przez odbyt (usg endorektalne) pozwala bowiem dość precyzyjnie ocenić wielkość tego organu. Z uwagi na bliskość gruczołu prostaty i odbytnicy jest to jedno z najskuteczniejszych badań pozwalających na ocenę wielkości i stanu, w jakim znajduje się gruczoł. Jest również istotnym wskaźnikiem do ewentualnego wyboru operacyjnej metody leczenia prostaty.

III. Tomografia (TK)

Jest to badanie radiologiczne, które pozwala na uzyskanie obrazu przekroju poszczególnych organów wewnętrznych. Tomografia jamy brzusznej i miednicy to jednak nie najbardziej przydatne badanie raka prostaty. Pozwala ono wyłącznie poddać ocenie węzły chłonne u tych pacjentów, u których z jakichś przyczyn nie może zostać wykonany rezonans magnetyczny miednicy. Są to np. mężczyźni z rozrusznikiem serca, pompą insulinową czy wszczepionym aparatem słuchowym. Tomografia komputerowa miednicy niestety nie umożliwia lekarzowi dokonana miarodajnej oceny stopnia zaawansowania nowotworu. Z drugiej strony jednak, w przypadku przerzutów na kości i narządy miękkie, tomografia miednicy może już być bardzo pomocna.

IV. Rezonans (MR/MRI)

Rezonans magnetyczny miednicy mniejszej jest badaniem nieinwazyjnym i bezbolesnym, pozwalającym w jak najlepszy sposób ocenić anatomię oraz ewentualną patologię prostaty, robiąc to z dokładnością do kilku milimetrów. . Może być wykonywany z użyciem kontrastu lub bez niego. PET-MR lub inaczej PET MRI, bardzo często jest przeprowadzane razem z biopsją. Rezonans magnetyczny w tym przypadku pozwala wykryć i zlokalizować nieprawidłowe ogniska w obrębie gruczołu krokowego, ale także ustalić czy zmiany nowotworowe ograniczają się wyłącznie do tego organu. Na podstawie obrazu uzyskanego dzięki MRI miednicy, lekarz może zaplanować dalsze postępowanie diagnostyczne i lecznicze u konkretnego pacjenta. Co więcej jest całkowicie bezinwazyjne. Do tego wiąże się ze znikomą liczbą działań niepożądanych, dlatego coraz częściej wykorzystywane jest również w urologii. W ostatnim czasie szczególnie popularne staje się obrazowanie prostaty za pomocą tomografii rezonansu magnetycznego. Ta wykonywana jest za pośrednictwem cewki transrektalnej (ERMR). Technika łączy obraz gruczołu z jednoczesnym badaniem spektroskopowym, pozwalającym uzyskać widma z poszczególnych regionów prostaty i stworzenie map metabolicznych.

6. Badania inwazyjne

Kiedy u pacjenta podejrzewany jest rak prostaty, badania muszą również obejmować te bardziej inwazyjne procedury. Czasem wymagają one wówczas krótkiego pobytu w szpitalu i niosą za sobą pewne ryzyko powikłań, choć jest ono niewielkie. Pośród badań inwazyjnych należy wymienić:

I. Biopsja prostaty

Biopsja prostaty, czyli przezodbytnicza biopsja gruboigłowa stercza pod kontrolą TRUS, jest wykonywana w przypadku, gdy wcześniejsze badania i ich wyniki wskazują na możliwość nowotworu. Pacjent, u którego podejrzewa się wystąpienie tego schorzenia, z pewnością zastanawia się na czym polega biopsja prostaty? Tradycyjna punkcja prostaty to procedura, w trakcie której przez odbytnicę pacjenta wprowadza się sondę USG i specjalną igłę biopsyjną. Dzięki temu, posiadając odpowiedni podgląd, lekarz może pobrać fragmenty tkanki gruczołu. Tak wykonana biopsja stercza pozwala więc uzyskać materiał do analizy histopatologicznej. Na wyniki biopsji prostaty czeka się ok. 3 tygodni i jest to opis makroskopowy badania histopatologicznego . Niestety trzeba zaznaczyć, że biopsja gruczołu krokowego nie jest dokładnym badaniem i często może dawać wyniki błędnie ujemne. Dlatego wśród lekarzy i pacjentów, u których była wykonywana biopsja prostaty, opinie na jej temat są bardzo różne.

jak wygląda biopsja prostaty

II. Biopsja fuzyjna

Biopsja fuzyjna prostaty, inaczej też biopsja celowana, to nowocześniejsza i dokładniejsza forma tradycyjnej biopsji. Badanie jest wykonywane przezskórnie przez krocze (a nie przez odbyt) w znieczuleniu dożylnym, a pacjent spędza w szpitalu zwykle ok. 2,5 godziny. Biopsja celowana prostaty jest wykonywana zazwyczaj przez lekarza urologa, który pobiera małe wycinki, dokładnie z ogniska złośliwego tkanek, które zostały objęte nowotworem. Procedurę tą przeprowadza się pod kontrolą obrazu TRUS oraz rezonansu magnetycznego, dzięki czemu badanie jest tak precyzyjne. Pobrane wycinki są oceniane przez patomorfologa pod mikroskopem. Niestety biopsja fuzyjna prostaty nie jest refundowana przez NFZ, a jej cena to koszt powyżej 3 tysięcy złotych.

Jak przygotować się do badania i czy biopsja boli?

Jeśli pacjentowi jest zalecana biopsja prostaty, przygotowanie do badania polega głównie na ewentualnym odstawieniu leków obniżających krzepnięcie krwi oraz ograniczeniu aktywności fizycznej, jednak poza tym nie jest to badanie, do którego wymagane jest specjalne przygotowanie. Przed jej wykonaniem lekarz zbiera od pacjenta wywiad, głównie na temat przyjmowanych leków i chorób. Jest to szczególnie istotne w przypadku przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, które należy odstawić na tydzień przed planowaną biopsją. Przed badaniem pacjent otrzymuje profilaktycznie antybiotyk, który ma za zadanie uchronić go przed wystąpieniem stanu zapalnego po zabiegu. W dniu planowanego zabiegu nie trzeba być na czczo.

Najczęstsze pytanie mężczyzn, u których ma być wykonywana biopsja prostaty: czy boli? Niestety jest to nieprzyjemny i bolesny zabieg, ale zazwyczaj wykonywany po zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Jednak biopsja boleć nie powinna w niemożliwym do wytrzymania stopniu. Pacjent może jednak odczuwać dyskomfort, związany z uczuciem parcia na stolec i ucisku gruczołu krokowego.

Jak długo trwa biopsja i jak prezentowane są wyniki badania?

Biopsja prostaty trwa około 10 minut. Wykonywana jest u pacjentów, u których stwierdzono podwyższone stężenie PSA lub u których badanie per rectum wiązało się z nieprawidłowym wynikiem. Zabieg pozwala na pobranie próbki tkanki prostaty do badania mikroskopowego. A to w rezultacie umożliwia wczesne wykrycie niepokojących zmian nowotworowych i szybkie podjęcie radykalnego leczenia. Biopsja prostaty to zabieg, którego wyniki podawane są w skali Gleasona, która jednocześnie określa stopień złośliwości nowotworu. Dzieli się ją na niską (stopnie 2-4), średnią (5-7) oraz wysoką (8-10).

Rezultaty badania znane są po upływie około 3 tygodni. Wszystko zależy od pracowni histopatologicznej, do której wysyłany jest pobrany wycinek gruczołu krokowego.

Czy istnieją jakiekolwiek powikłania i szczególne środki ostrożności?

Jak każda interwencja medyczna, tak i biopsja prostaty niesie za sobą możliwe powikłania i niepożądane skutki uboczne. Niestety w przypadku tak charakterystycznego badania jak biopsja prostaty, powikłania obejmują między innymi:

  • zakażenia,
  • zapalenie prostaty,
  • zapalenie jelita grubego,
  • krwawienie z dróg moczowych lub odbytu,
  • obecność krwi w nasieniu, czasem nawet zatrzymanie moczu,
  • w skrajnych przypadkach również rozwój sepsy.

Każdy z tych objawów może wystąpić do 4 tygodni po zabiegu i dla pewności należy je skonsultować z lekarzem.

A co się dzieje po biopsji prostaty? Hospitalizacja zwykle nie jest na szczęście konieczna w tym przypadku, a zalecenia po biopsji prostaty to między innymi unikanie wysiłku i gorących kąpieli. A czy biopsja prostaty jest konieczna? Obecnie istnieją inne alternatywy dla tego badania, jak chociażby biopsja płynna, ale o ich zastosowaniu decyduje lekarz.

7. Badania wykluczające inne choroby układu moczowego

Objawy występujące u konkretnego pacjenta oraz wyniki wstępnych badań (np. posiewowych), mogą nie wskazywać jednoznacznie na chorobę stercza. Wówczas lekarz może uznać za zasadne przeprowadzenie badań wykluczających inne choroby układu moczowego. Zdarza się to szczególnie często w przypadku podejrzenia zapalenia prostaty. Tego typu badania to między innymi:

I. Urografia

Co to jest urografia? Urografia z kontrastem jest badaniem z wykorzystaniem promieni rentgenowskich. Ma ono bardzo szerokie zastosowania, a zdecydowanie najczęściej wykonywana jest urografia nerek. Jeśli zatem pacjentowi zostanie zalecona właśnie urografia, co to daje w przypadku samej prostaty? Otóż, poprzez jej wykonanie widoczny może stać się przerost prostaty oraz to czy mocz zalega w pęcherzu. Badanie urograficzne jest wykonywane w warunkach ambulatoryjnych, a więc nie wymaga hospitalizacji. Ważne jest jednak odpowiednie przygotowanie do urografii, co zapewni uzyskanie wiarygodnych wyników. Dwa dni przed badaniem pacjent powinien spożywać tylko lekkostrawne posiłki, a najlepiej jeśli zastosuje dietę półpłynną. Gdy jest nam zalecana urografia, przygotowanie do badania obejmuje także wypicie dzień wcześniej specjalnego środka przeczyszczającego. W dniu badania pacjent powinien być natomiast na czczo.

II. Cystoskopia

Co to jest cystoskopia? Cystoskopia przezcewkowa to badanie inwazyjne. Jest to wziernikowanie pęcherza i cewki moczowej, które ma szerokie zastosowanie diagnostyczne. Wprowadzony do cewki cystoskop pozwala ocenić jej stan i wykryć ewentualne zmiany w jej obrębie. Cystoskopia u mężczyzn pozwala jednak też na dokonanie oceny prostaty. Cystoskopia pęcherza umożliwia również wykonanie biopsji w jego obrębie, jeśli jest to konieczne. Oprócz tego, kiedy przeprowadzana jest cystoskopia, badanie może też obejmować usunięcie guzów czy rozkruszenie kamieni w pęcherzu. Czy cystoskopia jest bolesna? Trzeba pamiętać, że cystoskopia pęcherza moczowego jest badaniem inwazyjnym, ale wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym. Kiedy przeprowadzane jest takie badanie, cystoskopia może zatem powodować lekki dyskomfort i uczucie parcia na pęcherz.

Przy badaniu takim jak cystoskopia, przygotowanie nie jest konieczne. Pacjentom z tendencją do infekcji dróg moczowych zaleca się jedynie przyjmowanie leków przeciwbakteryjnych. Jeśli z jakichś powodów badanie jest wykonywane w znieczuleniu ogólnym, przygotowanie do cystoskopii obejmuje natomiast nie spożywanie żadnych posiłków w danym dniu. Czy przy takim badaniu jak cystoskopia powikłania są częste? Raczej nie, jednak trzeba mieć świadomość tego, iż jak przy każdym zabiegu, mogą się pojawić powikłania po cystoskopii, takie jak zatrzymanie moczu u mężczyzn czy krew w moczu.

III. Badanie urodynamiczne

Co to jest badanie urodynamiczne? Urodynamiczne badanie, czy też urodynamika, to badanie urologiczne, które jest pomocne w diagnozowaniu problemów z oddawaniem moczu. A na czym polega badanie urodynamiczne? Przede wszystkim na ocenie trwania procesu oddawania moczu u pacjenta, jego ilości, ciśnienia we wnętrzu pęcherza moczowego oraz odbytnicy czy napięcia mięśni zwieraczy. Badanie pęcherza urodynamiczne składa się z kilku etapów. Dlatego często pojawia się pytanie wśród pacjentów, którym jest zalecane takie właśnie badanie urodynamiczne: ile trwa cała procedura? Proces ten zajmuje dość dużo czasu i może potrwać 1-1,5 godziny. Oczywiście trzeba zaznaczyć, iż badanie to nie jest ściśle związane z prostatą, jednak w przypadku nieprawidłowości w oddawaniu moczu przez mężczyzna, pomaga ono wykluczyć lub potwierdzić schorzenia układu moczowego.

A zatem jak wygląda badanie urodynamiczne? Pacjent musi się rozebrać od pasa w dół i usiąść w specjalnym fotelu urologiczno-ginekologicznym. Powoduje to zatem dość duży dyskomfort zwłaszcza, że badania ma kilka etapów i trwa długo. Jeśli chodzi o przygotowanie do badania urodynamicznego to niestety konieczne jest wykonanie lewatywy. Pacjent powinien także pojawić się na badaniu z pełnym pęcherzem. Dlatego w dniu, w którym wykonywane jest badanie urodynamiczne przygotowanie powinno obejmować też wypicie odpowiedniej ilości płynów.

Podsumowanie

Należy pamiętać, aby konsultować z lekarzem wszelkie objawy, który mogą świadczyć o problemach z prostatą. Jest to niezwykle ważne nie tylko ze względu na nasz własny komfort, ale także na profilaktykę raka prostaty. Oczywiście należy również zaznaczyć, że zgłaszając się do specjalisty w takim przypadku, nie będziemy musieli wykonywać wszystkich opisanych powyżej badań. Gdy wstępna diagnostyka nie będzie wskazywać na występowanie zmian nowotworowych, najbardziej inwazyjne badania jak biopsja można pominąć. Zwłaszcza, że zawsze niosą one za sobą jakieś ryzyko powikłań. Lekarz prowadzący powinien też zawsze wytłumaczyć nam zlecając jakieś badanie prostaty, na czym polega i po co się je wykonuje.

Odpowiednia diagnostyka może pomóc w wykryciu raka prostaty i to we wczesnym stadium. Szczegółowe badania zlecone przez specjalistę, przede wszystkim pomogą postawić diagnozę i określić typ nowotworu. Oprócz tego, możliwe jest też wykonanie oceny stopnia jego zaawansowania. Wszystko to daje lekarzom pełen obraz choroby, dzięki czemu są w stanie opracować lepszy plan leczenia konkretnego pacjenta. Mężczyźni mają niestety tendencję do unikania wizyt u lekarza. Gdy problemem jest prostata, biopsja wydaje się być czymś przerażającym, ale pacjenci często wstydzą się już samego badania fizykalnego w gabinecie specjalisty. Pamiętajmy jednak, że jest to profesjonalista, którego zadaniem jest nam pomóc. Zawsze możemy pytać lekarza zlecającego nam badanie prostaty, jak wygląda taka procedura i czego powinniśmy się spodziewać. Najważniejsze, aby poddać się badaniu i przybliżyć się do postawienia diagnozy oraz zaplanowania skutecznego leczenia.

Źródła:
  1. Before and After Radical Prostate Surgery: Information and Resource Guide, Virginia Vandall-WalkerKatherine MooreDiane Pyne, Athabasca University Press, 2008, ISBN: 1897425171, 9781897425176
  2. Prostata: położenie i funkcje, choroby, metody leczenia, Guy Vallancien, Klub dla Ciebie, 2007, ISBN: 8374045906, 9788374045902

6 myśli na temat “Badanie prostaty – urografia, biopsja i inne. Jakie badania wykonać?

  • 17 czerwca 2019 o 18:14
    Permalink

    Ktoś jest po badaniu prostaty?
    Nigdy nie miałem czegoś takiego, a będę musiał, bo mam złe wyniki krwi.
    Nie ukrywam, ze nie uśmiecha mi się dać… badać się w ten sposób. Ładnie to nazywają „per rectum”, a to po prostu palec w … Eh. Czy ktoś chociaż powie mi czy to jest jakieś bolesne? Oczywiście oprócz mojej godności, która ucierpi.

    • 1 lipca 2019 o 21:04
      Permalink

      Lekarz to lekarz, większość z nich zachowuje przecież profesjonalizm, bo dla nich takie badania to codzienność. Nawet nie wiesz ile przerobili takich w swojej pracy. Pewnie, że badanie jest nieprzyjemne, ale nie bardzo bolesne. Trzeba to po męsku przejść i tyle.

      A jeżeli ważniejsza jest dla Ciebie godność niż zdrowie to siedź w domu i czekaj na raka prostaty. 🙂

    • 10 marca 2020 o 08:04
      Permalink

      Męska godność… No to rokowania masz naprawdę świetne.
      JA JESTEM PO BADANIU. Nie jest bolesne, jest po prostu niekomfortowe. Jestem w szoku, że dorośli ludzie boją się podstawowych badań, które może oszczędzić im w przyszłości wiele bólu! Od razu dowiedziałem się, że prostata jest tylko nieznacznie powiększona i lekarz mógł OD RAZU dać mi wszystkie niezbędne recepty. IM DŁUŻEJ ZWLEKASZ = TYM WIĘKSZE POWIKŁANIA. Koniec kropka

  • 14 grudnia 2019 o 19:21
    Permalink

    Parę dni temu miałem wizytę u urologa i powiedział, że zaczyna się u mnie łagodny przerost prostaty. Podobno można temu zadziałać, tylko muszę naprawdę sumiennie przyjmować suplementy. Wstrzymał się jeszcze od wszelkich finasterydów, bo one są bardzo silne… szczególnie jak na początek. Zasugerował Prostolan, ale uprzedził, że ciężko z dostępnością, bo niestety wiele aptek go nie sprowadza. Drodzy Państwo, gdzie mam go szukać? Z zagranicy sprowadzać?
    Nie polecajcie mi nic innego, bo ostrzegam – w pracy nie satysfakcjonują mnie półśrodki i tutaj też nie chcę „zamienników”.

    • 23 grudnia 2019 o 18:21
      Permalink

      A szukał Pan w internecie? To chyba najłatwiejszy sposób dostania czegokolwiek. Nie musi Pan jeździć albo dzwonić po aptekach, szukając tego jedynego, ostatniego opakowania. Siedzi Pan wygodnie w domu przed komputerem i sobie tylko klika tą myszką.
      A pod domek przywiezie kurier. A Ty tylko płacisz. Nazwijcie mnie leniwym, ale zakupy przez internet już robię praktycznie ciągle.
      Dziwne, ze w aptekach go nie ma? Gdzie tam dziwne! Wie Pan jakie teraz marże nakładają apteki?? O panie. Aż głowa boli.

      • 17 grudnia 2019 o 09:05
        Permalink

        Dobrze Pan to ujął.

        Ale chciałem napisać od siebie, że jestem po dwóch miesiącach kuracji Prostolanem i rozumiem frustrację, że nie można go kupić normalnie w aptekach tak jak innych preparatów. Wtedy z pomocą przychodzi https://prostolan.pl/ – to najtańsza i najszybsza opcja, żeby go kupić. Ja zamówiłem już dokładnie 4 opakowania, zawsze przychodziły w ciągu 2 dni kurierem. 🙂

Dodaj komentarz